Γιατί οι εθισμοί προσφέρουν περισσότερα από τι καταστρέφουν!

"Il faut imaginer Sisyphe heureux"

 – Albert Camus 

Προσοχή! Ότι αναγράφεται στο συγκεκριμένο πόστ ή γενικότερα στο μπλοκ είναι προσωπικές μου απόψεις και κατανοήσεις. Αν θέλετε άποψη ειδικού θα σας συμβούλευα να ψάξετε σε ακαδημαϊκούς κύκλους για μια πιο σαφή άποψη. Ευχαριστώ πολύ για την κατανόηση. 

Του Χρήστου Σταμκόπουλου 

Εισαγωγή 

Όταν ο Καμύ μιλούσε για μια ζωή που δεν έχει νόημα και ο Νίτσε για την πτώση του θεού και την ανακατασκευή του κόσμου μέσα από τους "υπερ-ανθρωπους" δλδ τους ανθρώπους που θα σπάσουν τις παραδοσιακές αρχές και άξιες και θα δημιουργήσουν ένα δικό τους μονοπάτι στον κόσμο, κανείς δεν θα πίστευε μετά από 6000 χρόνια ανθρωπίνου πολιτισμού οι εθισμοί θα ήταν ακόμα εδώ και θα έπαιζαν ένα σημαντικό ρόλο στην συνέχιση των κοινωνιών και την αντιμετώπιση του άγχους και των προβλημάτων που πετάει η ζωή στον δρόμο για το θάνατο του κάθε όντος. Σκεφτείτε αυτό και μόνο αυτό, αν δεν υπήρχαν εθισμοί η ζωή δεν θα ήταν ευχάριστη. Με τον όρο "εθισμό", εννοώ το καθετί που ο άνθρωπος είτε δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτό είτε γίνεται πιο μίζερος με το να μην το χρησιμοποιεί. Άρα εθισμοί είναι το αλκοόλ, τα είδη καπνού και τα ναρκωτικά αλλά είναι επίσης και το ίντερνετ, τα κοινωνικά δίκτυα, τα βιντεοπαιχνίδια, τα αθλήματα κ. α. Σε αυτό το άρθρο θα παρουσιάσω τις απόψεις μου πάνω στο γιατί οι εθισμοί βοηθούν τους ανθρώπους να συνεχίζουν να ζουν σε ένα κόσμο δίχως νόημα και γιατί οι έλλειψη αυτών θα οδηγούσε στην απολυτή καταστροφή.

Κύριο Μέρος 

Οι άνθρωποι από την αρχή του πολιτισμού προσπάθησαν να δημιουργήσουν κάποιους εθισμούς οι οποίοι όμως είχαν και κάποια τελετουργική διαδικασία πχ η πίπα της ειρήνης που ξεκίνησε το 900μ.χ από τους Μάγια και μέχρι το 1492 που φθάνει ο Κολόμβος στην Αμερική, το κάπνισμα καπνού από καπνοσύριγγες εκτός από την χρήση τους στις θρησκευτικές τελετουργείες, χρησιμοποιούνταν και στα συμπόσια. Έτσι και μέσα σε 300 χρόνια οι πρώτες καπνοβιομηχανίες εμφανίστηκαν σε όλη την Ευρώπη ώστε να καλύψουν την ζήτηση αυτού του νέου προϊόντος. Οι καπνοβιομηχανίες όπως η Havana Tobacco Company, η καπνοβιομηχανία Ματσάγγου  και η καπνοβιομηχανία Καρελια. Όμως κατά τα μέσα του 20ου αιώνα αρχίζουν οι πρώτες έρευνες για τα προβλήματα που προκαλεί το τσιγάρο στην υγεία του ανθρώπου. Ακόμα το κρασί και η μπύρα χρησιμοποιείται σε συμπόσια και γιορτές ήδη από την νεολιθική εποχή και κατά τα μέσα του 20ου αιώνα άρχισαν πάλι έρευνες για τα αρνητικά που προκαλεί στην υγεία του ανθρώπου. Το ίδιο τα ναρκωτικά. Επίσης στην σήμερον εποχή παρόμοιες έρευνες έγιναν για το ίντερνετ, τα βιντεοπαιχνίδια και για τα "extreme sport".

Όμως ενώ οι άνθρωποι ξέρουν ότι τους κάνει κακό, συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να κάνουν διάφορα πράγματα τα οποία οδηγούν σε εθισμό. Άρα είτε οι άνθρωποι δεν νοιάζονται για την ζωή τους είτε δεν τους ενοχλεί να "κάψουν" λίγα χρόνια από τα ήδη λιγοστά τους και να έχουν μια πιο απολαυστική ζωή. Όπως λέει και η λαϊκή παροιμία: "Τουλάχιστον να φύγουμε χορτάτοι".

Καθώς αν το σκεφτείς πρακτικά οι εθισμοί προκαλούν νευροχημικές ανταμοιβές όπως την απελευθέρωση της ντοπαμίνης και της αδρεναλίνης. Ακόμα, ενώ γύρω μας, στον χώρο της εργασίας και του πανεπιστημίου υπάρχει ένα χάος που ρουφάει τις ψυχές και τα όνειρα όλων των ανθρώπων, οι εθισμοί είναι μια καλή διαφυγή και προστασία από το χάος της έλλειψης που προκαλεί η ματαιοδοξία της ίδιας της ανθρώπινής ύπαρξης. Τέλος ο υπαρξιακός τρόμος, οδηγεί στην αντικαταστήσει μιας ζωής χωρίς νόημα με εθισμούς που θα δώσουν την ψευδαίσθηση νοήματος καθώς η εργασία και το πανεπιστήμιο αν και μπορούν να προσφέρουν και αυτά ψευδαίσθηση νοήματος, μετά από λίγο εξαφανίζεται λόγω των πάμπολλων προβλημάτων που φαίνονται άλυτα και αρχίζουν να καταπίνουν τον άνθρωπο. Όπως έλεγε και ο Μπάουντριγιαρ: "Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι καταδικασμένος να γεμίζει το κενό που αφήνει η απουσία νοήματος."

Όμως τίποτα δεν έχει μόνο θετικά καθώς εκτός από τα προβλήματα υγείας που δημιουργούν οι εθισμοί είναι και το θέμα της χειραγώγησης των μαζών από τα αυταρχικά καθεστώτα μεσώ των εθισμών όπως το αλκοόλ, το τσιγάρο και τα λεφτά.

Ωστόσο, υπάρχει λύση σε αυτό το πρόβλημα και προέρχεται από τα "Ηθικά Νικομαχεια" του Αριστοτέλη που γράφει για την μεσότητα δλδ όταν καταναλώνουμε μια τροφή να μην τρώμε ούτε λίγο, ούτε πολύ αλλά το σωστό, το μέσο, το θετικό. Ένα άλλο παράδειγμα θα ήταν ότι ανάμεσα στο 2 και στο 10 είναι το 6. Άρα αυτό που προτείνω είναι να είμαστε λειτουργικοί και ορθοί εθισμένοι και όχι έρμαιο των εθισμών μας καθώς έτσι χάνουν το νόημα τους οι εθισμοί. Δεν δουλεύεις εσύ για τους εθισμούς σου αλλά αυτοί για σένα. Μια ενεργεία που μπορείτε να κάνετε για να δείτε αν οι εθισμοί σας είναι λειτουργικοί και όχι δυσλειτουργικοί είναι να κάνετε ένα μηνά αποτοξίνωση από αυτούς. Αν αντέξετε και δεν νιώσετε την ανάγκη, τότε οι εθισμοί είναι λειτουργικοί. Αν όμως δεν αντέξετε ούτε βδομάδα, τότε πρέπει να ζητήσετε βοήθεια από ειδικό ώστε να μπορέσετε τουλάχιστον να το περιορίσετε σε λειτουργικούς ρυθμούς. Όπως έλεγε κι ο Παράκελσος: "Το φάρμακο από το δηλητήριο το ξεχωρίζει η δόση." και Ο Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια λέει ότι: "Η αρετή είναι μεσότητα ανάμεσα σε δύο κακίες, τη μία από έλλειψη και την άλλη από υπερβολή."

Επιπλέον, οι εθισμοί είναι εργαλείο εξελίξεις των κοινωνιών και κατανοήσεις των αρχαίων πολιτισμών. Οι ψυχοτρόπες ουσίες ήταν οι γέφυρες για το υπερβατό, το άγνωστο και το ασυνείδητο και την αναζήτηση απαντήσεων στα προβλήματα της εκάστοτε κοινωνίας. Το ίδιο και το αλκοόλ και ο καπνός. Αυτά οδήγησαν σε απαντήσεις και λύσεις από τους σοφούς που θεωρούσε κάθε κοινωνία. Για παράδειγμα το μαντείο των Δελφών αν και δεν ήταν πάντα σωστό στους χρησμούς του. Όμως μπορούμε μέσα από τους εθισμούς και τις τελετουργίες που τους περιείχαν να καταλάβουμε την κουλτούρα, τις σκέψεις και τις παραδοσιακές αρχές και άξιες του εκάστοτε αρχαίου πολιτισμού που μελετάμε.

Ακόμα και αν ζούσαμε σε μια τέλεια κοινωνία που δεν θα υπήρχε εκμετάλλευση και καταστροφικές φιλοδοξίες, ακόμα και τότε οι άνθρωποι κάτι θα βρίσκαμε ώστε μέσα από το χάος που θα δημιουργούνταν να νιώθαμε ξανά την αδρεναλίνη και την περιπέτεια στο αίμα μας. Άρα πάντα θα χρειάζονται οι εθισμοί, γιατί το χάος θέλει κρασί στα φανερά και η τάξη κρασί στα κρυφά. Πρακτικά η τάξη στον κόσμο είναι να χτίζεται ώστε να γκρεμίζεται από τους ανθρώπους που δεν έχουν αρκετή περιπέτεια στην ζωή τους.

Επίλογος 

Καταλήγοντας, οι μικρό-εθισμοί είναι χρήσιμοι για να μπορούμε να συνεχίσουμε σε μια κοινωνία με ψευδαισθήσεις και υποχρεώσεις που δεν τελειώνουν πότε. "Ο πολιτισμός είναι η προσπάθεια του ανθρώπου να βάλει τάξη στο χάος του. Αλλά τελικά, ο άνθρωπος χρειάζεται το χάος του για να αντέχει τον πολιτισμό." Όπως και ο μεγάλος Καμυ είχε πει κάποτε: "Χωρίς δουλειά, η ζωή σαπίζει, αλλά όταν η δουλειά είναι άψυχη, η ζωή εκφυλίζεται και ξεψυχάει." και όπως γράφει και στο βιβλίο του "Ο μύθος του Σίσυφου", κάθεται και μας λέει ότι: 'Πρέπει να φανταζόμαστε τον Σίσυφο χαρούμενο ". Ακόμα και αν ανεβάζει τον βράχο πάνω στον βουνό και μετά να του ξαναπέφτει κάτω και άντε πάλι από την αρχή αυτό που πρέπει να ξέρουμε είναι ότι ο Σίσυφος είναι χαρούμενος και χωρίς αυτήν την διαδικασία θα ήταν δυστυχισμένος καθώς είναι η τελευταία του δουλειά, και αν εξαφανίζονταν, θα τελείωνε και ο ίδιος.  

Ενδεικτικές Πηγές

https://www.mixanitouxronou.gr/i-nikotini-pire-to-onoma-tis-apo-ton-zan-niko-pou-efere-ton-kapno-sti-gallia-to-1560-apo-tin-pipa-tis-irinis-ton-indianon-sto-tsigaro-ton-evropeon-pii-igetes-kirixan-polemo-sti-nea-sataniki-sini/

https://www.bestrong.org.gr/el/health/nosmoking/historyoftobacco/

https://www.iefimerida.gr/news/296654/i-istoria-tis-katapolemisis-toy-kapnismatos-giati-katalixame-stis-tromaktikes-eikones

https://www.bestrong.org.gr/el/health/alcoholrestriction/alcoholhistory/

https://www.ted.com/talks/rod_phillips_a_brief_history_of_alcohol/transcript?language=el

https://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=9

Νίτσε. Φ. Η Γέννηση της Τραγωδίας.(Οκτώβριος 2009). Εκδόσεις Εστία

Καμυ Α. Ο Μύθος του Σίσυφου.(Αύγουστος 2010). Εκδόσεις Καστανιώτης

Καμυ Α. Το Καλοκαίρι.(Νοέμβριος 2012). Εκδόσεις Πατάκης

Καμυ Α. Ο Ξένος.(Νοέμβριος 2010). Εκδόσεις Καστανιώτης

Αριστοτέλης. Ηθικά Νικομάχεια.(Μάιος 2006). Εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ