Περί Θανάτου

Άιντε, ένα χεράκι ακόμη και τη βγάλαμε τη ζωή… Να πάρουν σειρά οι άλλοι.

- Μενέλαος Λουντέμης

πηγή εικόνας:Ogdoo

Προσοχή! Ότι αναγράφεται στο συγκεκριμένο πόστ ή γενικότερα στο μπλοκ είναι προσωπικές μου απόψεις και κατανοήσεις. Αν θέλετε άποψη ειδικού θα σας συμβούλευα να ψάξετε σε ακαδημαϊκούς κύκλους για μια πιο σαφή άποψη. Ευχαριστώ πολύ για την κατανόηση.

Του Σταμκόπουλου Χρήστου

Εισαγωγή

Από τον Πλάτωνα μέχρι και τον Μάρκο Αυρήλιο. Από τον Μπερχτ και τον Καβάφη μέχρι τον Καζαντζάκη και τον Σαρτρ όλοι οι μεγάλοι φιλοοσοφοι, λογοτέχνες και ποιητές έχουν ασχοληθεί με τον μακάβριο θέμα του θανάτου. Ο Καζαντζάκης περίφημα είχε πει: "Εγώ κοιτάζω κάθε στιγμή το θάνατο· τον κοιτάζω και δε φοβούμαι· όμως και ποτέ, ποτέ δε λέω: Μου αρέσει. Όχι, δε μου αρέσει καθόλου! Δεν υπογράφω!". Ο Πλάτων είχε πει για τον θάνατο ότι: "Ο θάνατος τυγχάνει ων, ως εμοί δοκεί, ουδέν άλλο ή δυοίν πραγμάτοιν διάλυσις, της ψυχής και του σώματος απ’ αλλήλου.", δλδ ο θάνατος δεν είναι τίποτα παραπάνω από τον διαχωρισμό δυο πραγμάτων, της ψυχής από το σώμα. Όλοι έχουν μιλήσει. Σε αυτό το άρθρο προσπαθώ να ρίξω μια αναλυτική ματιά στα άδυτα του αναπόφευκτου τέλους.

Κύριο Μέρος

Συμφωνά με τον Φαίδων, ο Σωκράτης μπροστά στο αναπόφευκτο τέλος του ήταν ευτυχής και χαρούμενος με μπόλικους φίλους να βρίσκονται δίπλα του. Ο φιλόσοφος διεκδικεί τον θάνατο καθώς αυτό θα τον ελευθερώσει από κάθε τι γήινο και φθαρτό απλώς δεν ελέγχει πότε θα ρθει κείνη η στιγμή. Όμως η ψυχή είναι αθάνατη καθώς είναι αυτή που δίνει ζωή στο σώμα μας άρα δεν μπορεί να πεθάνει αλλά να συνεχίσει να υπάρχει για πάντα. Ο φιλόσοφος μέχρι το τέλος μένει δάσκαλος, φιλομαθής και προβληματισμένος. Η μελέτη της φιλοσοφίας είναι ουσιαστικά η μελέτη του θανάτου καθώς αν πεθάνεις πριν πεθάνεις δεν θα πεθάνεις όταν πεθάνεις. Η ψυχή ως ύψιστο αγαθό του ανθρώπου μπορεί να αντιλαμβάνεται τις ιδέες όπως έννοια του δίκαιου. Για παράδειγμα η έννοια του δίκαιου υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει και μετά από τους ανθρώπους. Έτσι η ψυχή θυμάται όλα αυτά που έχασε όταν μπήκε στο φθαρτό σώμα άρα όλες οι ιδέες και γνώσεις είναι αναμνήσεις. Αυτοί που έζησαν μια πρέπουσα ζωή, ο θάνατος γι' αυτούς είναι το μέγιστο δώρο καθώς τους απελευθερώνει από τα επίγεια βάσανα. Γι' αυτό άλλωστε υπάρχει και η λαικη φράση: "Μην λυπάσαι τους νεκρούς αλλά τους ζωντανούς". Όμως για να πεθάνεις πρέπει πρώτα να κατακτήσεις την φρόνηση, την αρετή, την δικαιοσύνη, την ανδρεία, την ελευθεριά και την αλήθεια. Αυτά είναι που πρέπει κάποιος να κατακτήσει ώστε η ψυχή του να κατοικίσει σε μια κατοικία γαλήνια για αυτή. Να φύγει από τον επίγειο κόσμο και να βρει έναν τόπο ευδαίμονα. Ένας φιλόσοφος πρέπει να κοιτά τον θάνατο ως φίλο και να μην κωλυσιεργεί να πάει σε αυτόν με ανούσιες δικαιολογίες. Άρα η σοβαρότητα προς τον θάνατο είναι σημαντικό για μια σωστή και όμορφη γήινη και μεταφυσική ζωή. Κατά την διάρκεια του θανάτου τα μοιρολόγια δεν βοηθούν και καμία λύπηση καθώς ο θάνατος είναι η ελευθεριά και η ζωή οι αισχρές γήινες αλυσίδες που τυραννούν την ψυχή μας.

Ο Λιαντινης θα μιλήσει για τον θάνατο και θα τελειώσει την ζωή του καθώς ο θάνατος είναι πιο γλυκός από την ζωή, καθώς η ζωή είναι δύσκολη! Γιατί όμως φοβόμαστε τον θάνατο, γιατί αγαπάμε την ζωή με τις απολαύσεις της. Φαγητό, πότο και ερωτάς είναι η απάντηση αλλά και ο εγωισμός μας δλδ ο ίδιος ο οργανισμός μας αντιστέκεται πολεμά καθημερινά να μας κρατήσει ζωντανούς και υγιείς. Μας ειδοποιεί όταν έχουμε κάποια ασθένεια με διάφορους τρόπους όπως πόνους και δυστυχία της ψυχής! Προστατεύει ώστε να δούμε μια ακόμα μέρα. Ένα ακόμα λεπτό. Όμως πρέπει να μην είμαστε εγωιστές, ότι ο εαυτός μας κάποτε δεν θα αντέξει και θα πέσει στην μάχη που λέγεται "ζωή"! Όμως πρέπει να φύγουμε ευτυχισμένοι άρα όχι μόνο πρέπει να μην φοβόμαστε τον θάνατο αλλά πρέπει να τον αγαπάμε σαν ένα παλιό-φιλο, σαν μια παλιά-αγαπη, σαν την οικογένεια μας! Η ένωση μας με την φύση θα μας οδηγήσει στην ψυχική αταραξία προς την ιδέα του θανάτου. Σκέψου ότι το ηλιακό μας σύστημα δημιουργήθηκε πριν 4, 6 δισ χρόνια, οι πρώτες κοινωνίες δημιουργήθηκαν γύρω στο 10. 000πχ και η βιομηχανική επανάσταση ήρθε το 18ο με 19ο αιώνα. Είμαστε ένα μέρος όλων αυτών των εξελίξεων που κινούμε το ρόλοι των εξελίξεων. Αλλά πολλές φόρες τα εξάρτημα, τα γρανάζια του ρολογιού χαλάνε και θέλουν άλλαγμα, έτσι η φύση αλλάζει τα γρανάζια με νέα γρανάζια. Άρα εμείς είμαστε τα γρανάζια και αν δούμε τον εαυτό μας όχι σαν μοναδικό αλλά σαν μέρος μια γενικότερης διαδικασίας θα νιώσουμε καλύτερα όταν πούμε το τελευταίο ποίημα μας, καθώς θα έχουμε πετύχει τον σκοπό μας, να κινήσουμε τούτη την μηχανή!

Στην φιλοσοφία ο θάνατος είναι το 0 όπως και στην οντολογία και ο ερωτάς είναι το "είναι". Μεταξύ αυτών των δυο κινείται η ζωή μας. Όταν η ζέβρα γλιτώνει από τα νυχιά του λιονταριού νιώθουμε ανακούφιση που η ζέβρα γλίτωσε από το "κακό" λιοντάρι. Όμως τώρα το λιοντάρι θα πεθάνει! Άρα βρισκόμαστε ανάμεσα σε ένα ηθικό δίλημμα για το τι είναι σωστό και λάθος για το τι είναι πρέπον και μη.

Όμως όπως είχε πει και ο μεγάλος Σολωμός: «Τι έρωτας, τι θάνατος, δεν έχεις να διαλέξεις.»

Καθώς ο ερωτάς κρύβει θάνατο και ο θάνατος ερωτά. Το κλασικό έργο του Σαίξπηρ "Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα", αναδεικνύουν ότι οι μεγάλοι έρωτες καταλήγουν σε καταστροφική αποτυχία.

Στο τέλος η λίμπιντο θα αποφασίσει για μας. Δεν είναι μόνο η ορμή για ερωτική συνεύρεση, είναι και όταν πίνεις νερό και νιώθεις καλύτερα. Είναι και όταν θες να εξαφανιστείς από αυτόν τον κόσμο.

Για τον θάνατο θα μιλήσει και ο γαλλος ψυχαναλυτής Λακάν. Ο οποίος υποστήριξε ότι λόγω της ύπαρξης του θανάτου υπάρχει έλλειψη επιθυμίας για πάμπολλα πράγματα αλλά και πολλά πράγματα πράττονται από τους ανθρώπους αφού νιώθουν ασφαλείς ξερώντας ότι μπορούν να πεθάνουν.

Ο Καμυ, στον "μύθο του Σίσυφου" και στον "Ξένο", θα πει για τον θάνατο ότι ενώ είναι αναπόφευκτος και το σύμπαν είναι ασήμαντο αυτό για μας και εμείς για αυτό θα πρέπει να δημιουργήσουμε νόημα σε μια ζωή χωρίς νόημα και απομακρυσμένοι από το κλασικό θειστικο ή μαρξιστικό νόημα!

Ο Χριστιανισμός θεωρεί ότι ο θάνατος είναι η μετάβαση στην αιωνία ζωή και στην τελική κρίση του ανθρώπου από τον θεό. Στον μουσουλμανισμό ο θάνατος είναι η προετοιμασία για την μεταθανάτια ζωή και οι πράξεις στην γήινη ζωή θα επηρεάσουν την τύχη της ψυχής. Ενώ στον Βουδισμό, ο θάνατος είναι ένα σταθμός στο συνεχή κύκλο της σαμσαρα

Επίλογος

Άρα τι είναι θάνατος? Το τέλος του σώματος και η μεταφορά της ψυχής σε κάτι καλύτερο που οι χριστιανοί ονομάζουμαι παράδεισο? Ίσως ναι. Όμως ανάλογα από την κοινωνία που προέρχεσαι είναι διαφορετική και η οπτική προς τον θάνατο. Στην Ελλάδα τους θάβουμε στο έδαφος και φοράμε μαύρα για να δείξουμε συμπαράσταση προς τον νεκρό αλλά και προς την οικογένεια του. Κλαίμε, πίνουμε κονιάκ και πικρό ελληνικό καφέ. Όμως δεν κλαίμε γι' αυτόν ή να το θέσω καλύτερα δεν κλαίμε μόνο για αυτόν! Κλαίμε και για μας που μείναμε πίσω. Πού θα υποφέρουμε και άλλο. Πού θα είμαστε λιγότερα γρανάζια στο ρόλοι από τα πάλια- γρανάζια που είμασταν εκεί. Και μας υπενθυμίζει κάτι πολύ σημαντικό: "Σήμερα αυτός, αύριο εγώ!". Κλείνοντας θα παραθέσω μια ρήση δικής μου εφευρέσεως. "Χορέψτε ηλίθιοι, αύριο θα είμαστε όλοι νεκροί!".

Ενδεικτικές Πηγές

https://www.anixneuseis.gr/%CE%B4-%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CE%B7-%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B8%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85/#google_vignette

https://www.youtube.com/watch?v=FtOdw4oDhTA

https://www.youtube.com/watch?v=KuglHhTBpks

https://www.lifo.gr/culture/vivlio/o-liantinis-itan-gematos-antifaseis-pige-na-pethanei-ki-omos-itan-gematos-zoi

https://blogs.sch.gr/gvasiliou/files/2010/01/metafrasi-keimenou.pdf

https://www.scribd.com/document/167496605/%CE%A0%CE%9B%CE%91%CE%A4%CE%A9%CE%9D-%CE%A6%CE%91%CE%99%CE%94%CE%A9%CE%9D-%CE%A0%CE%95%CE%A1%CE%99-%CE%A8%CE%A5%CE%A7%CE%97%CE%A3

https://synathena.gr/wp-content/uploads/2018/03/EN_02.02.2018-Phaedo.pdf

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CE%BB%CE%AC%CE%BC

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%96%CE%B1%CE%BA_%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CE%AC%CE%BD