Η νέα πάλη των τάξεων: Τα πραγματικά αίτια του προσφυγικού κύματος και της τρομοκρατίας, Slavoj Zizek

 

If you want to remain happy, just remain stupid.

- Slavoj Zizek 

πηγή εικόνας: salon.com

Του Χρήστου Σταμκόπουλου 

Προσοχή! Ό,τι αναγράφεται στο συγκεκριμένο ποστ ή γενικότερα στο μπλογκ είναι προσωπικές μου απόψεις και κατανοήσεις. Αν θέλετε άποψη ειδικού, θα σας συμβούλευα να ψάξετε σε ακαδημαϊκούς κύκλους για μια πιο σαφή άποψη. Ευχαριστώ πολύ για την κατανόηση.

Εισαγωγή: 

Ο Slavoj Žižek είναι φιλόσοφος και κριτικός κουλτούρας, γνωστός για τον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα και τις μοναδικές του απόψεις. Γεννήθηκε στη Σλοβενία το 1949, τότε μέρος της Γιουγκοσλαβίας. Σπούδασε φιλοσοφία και κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνας, από όπου πήρε και το διδακτορικό του το 1981. Στη συνέχεια, συνέχισε τις σπουδές του στη Γαλλία, μελετώντας τη λακανική ψυχανάλυση, η οποία τον επηρέασε βαθύτατα στο έργο του. Ο Žižek εργάστηκε ως ερευνητής και καθηγητής στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λιουμπλιάνας και έχει διδάξει σε πολλά πανεπιστήμια παγκοσμίως, όπως το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Το έργο του περιλαμβάνει την κριτική των πολιτικών δομών, την προσέγγιση των ανθρώπινων συμπεριφορών από την οπτική του Jacques Lacan και την ανάλυση του πώς η ιδεολογία επηρεάζει την αντίληψη των ανθρώπων για τα πράγματα γύρω τους. Με τα βιβλία και τις διαλέξεις του, ο Žižek εξετάζει βαθύτερα τα πραγματικά αίτια των κοινωνικών και πολιτικών φαινομένων, όπως το προσφυγικό κύμα και η τρομοκρατία, και προτείνει λύσεις για αυτά τα προβλήματα. Η σκέψη του συνδυάζει φιλοσοφία, ψυχανάλυση και κριτική θεωρία, προσφέροντας μια σύνθετη και συχνά προκλητική ματιά στα σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα.

Μια μικρή περίληψη και μερικές σκέψεις μου:

Ο Σλαβόι Ζίζεκ, στο έργο του, χωρίζει το βιβλίο του σε εννέα κεφάλαια, καθένα από τα οποία εστιάζει σε διαφορετικές πτυχές των σύγχρονων κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών φαινομένων. 

Στην αρχή του βιβλίου, παρουσιάζει την τρέχουσα κατάσταση του κόσμου, επισημαίνοντας τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες, όπως η μεταναστευτική κρίση, οι κοινωνικές ανισότητες και η άνοδος του λαϊκισμού. 

Στη συνέχεια, ασκεί κριτική στη δράση και τη στάση της αριστεράς στις δυτικές κοινωνίες, υποστηρίζοντας ότι η αριστερά συχνά αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου και να προτείνει αποτελεσματικές λύσεις.

 Σε δύο κεφάλαια, ο Ζίζεκ εξετάζει το ρόλο της θρησκείας και του φονταμενταλισμού, υποστηρίζοντας ότι ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός, ιδιαίτερα στο Ισλάμ, μπορεί να καταστρέψει κοινωνίες, ενώ ο χριστιανικός φονταμενταλισμός είναι πιο ήσυχος. 

Ο Ζίζεκ εξετάζει την κατάσταση των προσφύγων στις χώρες τους και τους λόγους για τους οποίους φεύγουν, υποστηρίζοντας ότι το προσφυγικό κύμα είναι αποτέλεσμα της αποτυχίας της δομής και λειτουργίας του καπιταλισμού, καθώς και της εκμετάλλευσης των αναπτυσσόμενων χωρών από τη Δύση. 

Επίσης, αναρωτιέται αν οι κοινωνίες μας θα γίνουν σταδιακά μια ομοιογενής μάζα και ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτού του φαινομένου.

 Στο τελευταίο κεφάλαιο, ο Ζίζεκ προτείνει λύσεις για το τι πρέπει να πράξουν οι ανεπτυγμένες κοινωνίες. Υποστηρίζει ότι η προσφυγική κρίση, η τρομοκρατία και άλλες προκλήσεις στηρίζονται στις κοινωνικές ανισότητες και τη διαφορετική κουλτούρα μεταξύ Ισλάμ και Χριστιανισμού. Καθώς ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός του Ισλάμ είναι πιο εκκωφαντικός, ο χριστιανικός φονταμενταλισμός περιθωριοποιείται πίσω από τις κλειστές πόρτες του Βατικανού και τα σκάνδαλα του. 

Ο Ζίζεκ τονίζει ότι η πάλη των τάξεων έχει μετατραπεί σε μια παγκόσμια πάλη. Προτείνει την ανάγκη για μια παγκόσμια αριστερή στρατηγική, η οποία θα αντιμετωπίζει τις νέες κρίσεις και υποστηριζει την δημιουγια μιας διεθνής οργάνωσης αριστερού χαρακτήρα με στόχο την καταπολέμηση των ανισοτήτων και την υποστήριξη ανθρώπων που έχουν ανάγκη. Αυτή η παγκόσμια αριστερή στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνει διεπιστημονική προσέγγιση, συνεργασία με άλλες επιστήμες όπως κοινωνιολογία, ανθρωπολογία, γεωγραφία και ψυχολογία για την καλύτερη κατανόηση των κοινωνικών φαινομένων. Επιπλέον, πρέπει να υιοθετεί μακροπρόθεσμη προοπτική, μελέτη της ιστορίας και των κοινωνικών δομών σε μακροπρόθεσμη βάση, για να αναγνωριστούν οι μακροπρόθεσμες τάσεις και εξελίξεις. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση που προτείνει δεν εκτοπίζει τα κοινωνικοοικονομικά, πολιτικά και πολιτιστικά γεγονότα, αλλά τα βλέπει ως αλληλένδετα. 

Τέλος, με εμπειρική τεκμηρίωση και κριτική ανάλυση, προωθεί εκτενείς αναλύσεις και τεκμηριώσεις για την εξασφάλιση της αντικειμενικότητας και της ακρίβειας. Αντιτίθεται στον ιστορικισμό, ο οποίος συγκεντρώνεται στη χρονολογική και γεγονοκεντρική προσέγγιση της ιστορίας, δίνοντας έμφαση σε πρόσωπα και στρατιωτικά γεγονότα και ξεχνώντας τον απλό άνθρωπο. Ο Ζίζεκ θεωρεί ότι αυτή η προσέγγιση της ιστορίας δεν μπορεί να προσφέρει μια ολοκληρωμένη κατανόηση της ανθρώπινης εμπειρίας. Συνοψίζοντας, η σκέψη του Ζίζεκ συνδυάζει φιλοσοφία, ψυχανάλυση και κριτική θεωρία, προσφέροντας μια σύνθετη και συχνά προκλητική ματιά στα σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα. Ο Ζίζεκ υποστηρίζει ότι η αντιμετώπιση των σύγχρονων κρίσεων απαιτεί μια νέα, παγκόσμια αριστερή στρατηγική που θα εστιάζει στην καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και θα επιδιώκει την αλληλεγγύη και την υποστήριξη των ανθρώπων που έχουν ανάγκη.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία: 

wikipedia for Zizek 

more information for Zizek

Zizek, S. (2023). Η Νέα πάλη των τάξεων: Τα πραγματικά αίτια του προσφυγικού κύματος και της τρομοκρατίας. Εκδόσεις Πατάκης