Στην Αποικία των Τιμωρημένων, Franz Kafka

 

A first sign of the beginning of understanding is the wish to die. 

- Franz Kafka

πηγή εικόνας: politeia

Του Χρήστου Σταμκόπουλου

Εισαγωγή

Σκέψου μόνο αν όλοι οι άνθρωποι γύρω σου ήταν κτηνοι και διεπρατταν κτηνωδίες καθημερινά και αδιάκοπα και όλο αυτό το ονόμαζαν δικαιοσύνη και επιβολή αυτής. Τι αν κιόλας θεωρούσαν αλλοκωτο να δίνεται ευκαιρία στον κατηγορούμενο να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Σήμερα κάνουμε μια μεγάλη βουτιά στην φιλοσοφία του Κάφκα και το όχι και τόσο διάσημο βιβλίο "Στην Αποικία των τιμωρημένων".

Περίληψη βιβλίου

Η ιστορία ξεκινά με τον ταξιδιώτη να φτάνει στην αποικία και να παρακολουθεί μια επιβολή ποινής ενός στρατιώτη που αποκοιμήθηκε κατά την διάρκεια υπηρεσίας του στην φύλαξη ανωτάτου αξιωματούχου του στρατού. Εκεί ο αξιωματικός που έλεγχε και ήξερε να χειρίζεται το μηχάνημα εξήγησε στον ταξιδιώτη τις λειτουργίες του. Το μηχάνημα που είναι σαν κρεβάτι, με πολλές λεπίδες που καθώς χαράζουν το σώμα του θύματος και που ξεπλένει με νερό τις πληγές του για να μείνουν οι χαραξιες που αναγράφουν το έγκλημα που διέπραξε και στην πορεία κατά την 12ωρα τον σκωτονουν, είναι το κατεξοχήν μηχάνημα που πρεσβεύει την δικαιοσύνη σε κείνη την αποικία. Όμως καθώς η εκτέλεση προχωρά ο αξιωματικός και ο ταξιδιώτης συζητάνε και ζητά την βοήθεια ο πρώτος από τον δεύτερο να πείσει τον νέο διοικητή της αποικίας ώστε να μην αχρηστευθεί το μηχάνημα και αλλάξει ο τρόπος απονομής της δικαιοσύνης. Όταν ο ταξιδιώτης διαφωνεί έμμεσα και καθώς έχει αφουγκραστεί και ακούσει όλη την ιστορία της δημιουργίας του μηχανήματος και της εφευρητικοτητας του παλιού διοικητή που είχε πεθάνει αποφάσισε να αντιταχθεί στην βιαιότητα και στην κτηνωδία αυτή. Τότε ο Αξιωματικός με την βοήθεια ενός στρατιώτη απελευθερώνουν τον κατάδικο, βάζουν αυτόν στο μηχάνημα που όμως αντί να τον χαράζει με τα μεγάλα βελονιά. Τώρα τα βελονιά τρυπούν και σουβλίζουν το άψυχο κορμί του. Τέλος ο ταξιδιώτης περνά από το μέρος που βρίσκεται ο τάφος του παλιού διοικητή και φεύγει από την αποικία.

Μερικές Σκέψεις πάνω στο βιβλίο

Τον προβληματισμό που θέλει να θέσει ο Κάφκα είναι το ερώτημα πως διαμορφώνεται η δικαιοσύνη και ποιες οι συνέπειες αυτής? Πώς οι "κάλοι άνθρωποι" καταλήγουν να γίνονται τέρατα? Πώς οι κατάδικοι είναι τα θύματα του καιρού τους και πως το κάλο και το κακό αλλάζει γρήγορα. Και από κει που ήσουν ο δίκαιος πια γίνεσαι ο άδικος. Το καλύτερο παράδειγμα που μπορώ να φέρω είναι αυτό της Γερμανίας του 1930 και 1940. Τότε που οι άνθρωποι νόμιζαν ότι κηνυγοντας τους αλλοεθνείς και στειρώνοντας τους γενετικά κατώτερους θα πετυχεναν τα ιδεώδη του αρχηγού τους. Και όλοι οι γερμανοι νόμιζαν ότι αυτό που έπρατταν ήταν σωστό και δίκαιο. Όμως μετά το 1945 όλοι οι δικαοι γιναν άδικοι και όλα οι κατηγορούμενοι, αθώοι που έπεσαν στα χεριά ενός κτήνους! Άλλοι φιλόσοφοι, έθεσαν ότι οι άνθρωποι είναι πολύ πιθανόν να απορρίψουν τους ατομικούς ηθικούς φραγμούς και αντιθέτως να υπακοσουν κάποιον ανώτερο τους σε θέματα δικαιοσύνης και ηθικής! Επίσης στο τέλος όταν ο αξιωματικός καταλαβαίνει ότι ο αέρας της ηθικής άλλαξε, τότε μόνο καταλαβαίνει ότι θα κριθεί όπως έκρινε! Άρα αντί να περιμένει την καταδίκη του, προχωρά μόνος του και βάζει το μηχάνημα να τον σκοτώσει. Καταλήγοντας, ο κατάδικος και ο αξιωματικός έχουν πολλά κοινά. Πρώτον και οι δυο δείχνουν θαυμασμό για το μηχάνημα, για την πολυπλοκότητα του και για τον εφευρέτη του. Άρα πολλές φόρες εμείς που κρίνουμε μοιραζόμαστε παρά πολλά με αυτούς που κρίνουμε.

Ενδεικτικές πηγές:

Kafka., F. 2006. Στην Αποικία των Τιμωρημένων. Εκδόσεις  Γράμματα