Απολογία για την Ιστορία , το επάγγελμα του ιστορικού , Marc Bloch

“But history is neither watchmaking nor cabinet construction. It is an endeavor toward better understanding.”

― Marc Bloch

πηγή εικόνας: rebelstudio

Του Χρήστου Σταμκόπουλου 

Προσοχή! Ό,τι αναγράφεται στο συγκεκριμένο ποστ ή γενικότερα στο μπλογκ είναι προσωπικές μου απόψεις και κατανοήσεις. Αν θέλετε άποψη ειδικού, θα σας συμβούλευα να ψάξετε σε ακαδημαϊκούς κύκλους για μια πιο σαφή άποψη. Ευχαριστώ πολύ για την κατανόηση.

Εισαγωγή: 

O Marc Bloch ήταν Γάλλος ιστορικός , γεννημένος στην Λυών από μια εβραίικη οικογένεια της Αλσατίας και μεγαλωμένος στο Παρίσι με πατέρα καθηγητή του πανεπιστημίου της Σορβόννης τον θρυλικό Gustave Bloch και επηρεάστηκε σε νεαρή ηλικία από την υπόθεση Ντρειφους κατά τα χρόνια στα διάφορα λύκεια του Παρισιού . Κατά τον Α' παγκόσμιο πόλεμο συμμετείχε ενεργά στις μάχες του Σομ και του Μαρν . Μετά τον πόλεμο αγορεύτηκε με τον διδακτορικό τίτλο (1918) και έγινε λέκτορας στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργου . Και το 1920 συναντά και συνεργάζεται ενεργά με τον Lucien Febvre στο νέο γαλλόφωνο πανεπιστήμιο της Αλσατίας . Πολύ σύντομα τα γραφεία των δυο αντρών θα γίνουν κέντρο προβληματισμού για τη μέθοδο και την κατεύθυνσης της ιστορικής επιστήμης αλλά και με την συνεργασία τους με άλλους ανθρωπιστικούς επιστήμονες και την αρχή του ταξιδιού της διεπιστημονικότητας. Μαζί με τον Lucien Febvre, ίδρυσε το περιοδικό "Annales d'Histoire Économique et Sociale" το 1929. Η σχολή Annales επικεντρώθηκε στην μακροχρόνια ιστορική ανάλυση και στην μελέτη της κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας, προωθώντας την διεπιστημονική προσέγγιση στην ιστορική έρευνα. Έγραψε σημαντικά έργα όπως "Les Rois Thaumaturges" (Οι Θαυματουργοί Βασιλείς) και "La Société Féodale" (Η Φεουδαρχική Κοινωνία). Το έργο του "L'Étrange Défaite" (Η Παράξενη Ήττα), που γράφτηκε το 1940, αναλύει τις αιτίες της γαλλικής ήττας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στη Γαλλία, ο Bloch συμμετείχε ενεργά στην γαλλική αντίσταση. Συνελήφθη από την Γκεστάπο τον Μάρτιο του 1944 και εκτελέστηκε από τους Ναζί τον Ιούνιο του 1944. O Marc Bloch αφήσει μια σημαντική κληρονομιά και συνεχίζει να επηρεάζει τους ιστορικούς μέχρι και σήμερα. 

Μερικά λόγια και σκέψεις που αποκόμισα από το βιβλίο: 

Ο Marc Bloch, στο βιβλίο του "Απολογία για την Ιστορία", προσπαθεί να δείξει ότι η ιστορία δεν είναι απλά μια καταγραφή των γεγονότων του παρελθόντος. Αντίθετα, αναδεικνύει τις πολυδιάστατες και δαιδαλώδεις πτυχές της μέσω παραδειγμάτων. Η κατανόηση και η ερμηνεία της ιστορίας φωτίζει το παρόν. Η ιστορία είναι η αναζήτηση των αιτιών και των επιπτώσεων και η ανάλυση της ανθρώπινης δράσης και των κοινωνικών δομών. Δεν είναι μια "άνοστη" καταγραφή γεγονότων, αλλά μια ευγευστή καταγραφή με παράλληλη σύγκριση πηγών και μαρτυριών, συμπληρώνοντας τις ατέλειες της μιας πηγής με την άλλη και αναζητώντας την αλήθεια. Ο Bloch τονίζει ότι η ιστορία δεν είναι μόνο η μελέτη του παρελθόντος, αλλά και το πώς και γιατί συνέβησαν τα γεγονότα και πώς αυτά επηρέασαν την σημερινή εποχή. Έτσι, η ιστορία είναι ένας διάλογος μεταξύ παρόντος και παρελθόντος που αλληλοεπηρεάζονται. Η μελέτη των κοινωνικοοικονομικών, πολιτιστικών και πολιτικών δομών παίζει σημαντικό ρόλο στο να αφουγκραστούμε το χθες και να κατανοήσουμε το σήμερα. Η ίδρυση του περιοδικού "Annales d'histoire économique et sociale" το 1929 από τους Bloch και Lucien Febvre αποτέλεσε εφαλτήριο για τη νέα ιστοριογραφική σχολή "Annales". Μέχρι τότε, η ιστοριογραφία επικεντρωνόταν στην καταγραφή πολιτικών, διπλωματικών και στρατιωτικών γεγονότων και στα "ανδραγαθήματα" σημαντικών ανθρώπων. Οι Bloch και Febvre υποστήριξαν μια πιο ολοκληρωμένη και διεπιστημονική προσέγγιση στην ιστορία. Οι βασικές αρχές και μεθοδολογίες τους περιλαμβάνουν, την διεπιστημονικότητα, δλδ μια συνεργασία με άλλες επιστήμες όπως, κοινωνιολογία, η ανθρωπολογία, η γεωγραφία και η ψυχολογία, για να αποκτηθεί μια πιο πλήρης κατανόηση των ιστορικών φαινομένων. Επιπλέον την μακροπρόθεσμη προσέγγιση, που ήταν η μελέτη της ιστορίας μακροπρόθεσμα αλλιώς ως "longue duree".  Ακόμα η ολοκληρωμένη προσέγγιση που δεν εκτοπίζει τα κοινωνικοοικονομικά, πολιτικά και πολιτιστικά γεγονότα. Τέλος με εμπειρική τεκμηρίωση και κριτική ανάλυση, οι annales, προωθούν την εκτενείς τεκμηριώσεις και αναλύσεις των πηγών με στόχο την αντικειμενικότητα και την ακρίβεια. Αντίθετοι στο ρεύμα του ιστορικισμού, οι Annales απέρριψαν τη χρονολογική και γεγονόκεντρική προσέγγιση της ιστορίας, η οποία δίνει έμφαση σε πρόσωπα και στρατιωτικά γεγονότα και παραμελεί τον απλό άνθρωπο. Οι Bloch και Febvre θεωρούσαν ότι αυτή η προσέγγιση δεν μπορούσε να προσφέρει μια ολοκληρωμένη κατανόηση της ανθρώπινης εμπειρίας. 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία: 

https://en.wikipedia.org/wiki/Marc_Bloch

Bloch, M. (1994). Απολογία για την Ιστορία: Το επάγγελμα του Ιστορικού.  Εναλλακτικές Εκδόσεις