Κυριακή πολιτική ανάλυσης (19-25/8/2024)

Πολιτικές Αναλύσεις της Εβδομάδας: Ελλάδα και Κόσμος ( 12-18 Αυγούστου 2024)

Του Χρήστου Σταμκόπουλου

Προσοχή! Ότι αναγράφεται στο συγκεκριμένο πόστ ή γενικότερα στο μπλοκ είναι προσωπικές μου απόψεις και κατανοήσεις. Αν θέλετε άποψη ειδικού θα σας συμβούλευα να ψάξετε σε ακαδημαϊκούς κύκλους για μια πιο σαφή άποψη. Ευχαριστώ πολύ για την κατανόηση.

Εισαγωγή

Η τρίτη εβδομάδα του Αυγούστου έφερε σημαντικές εξελίξεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Στην Ελλάδα, πυρκαγιές, πισίνες και ανατιμήσεις δημιουργούν μια κατάσταση με πίεση, νεύρα, οργή και αγανάκτηση του λαού προς την κυβέρνηση. Στην Ευρωπαϊκή ένωση τα πράγματα τρέχουν όπως τρέχανε, δλδ με δυο ρόδες καθώς οι άλλες δυο έχουν σκάσει από πληθωρισμό, υπερ-μετανάστευση και ακρίβεια. Στις ΗΠΑ, ο εκλογικός πυρετός οδηγεί την χώρα σε 37.5 με ήπιο βήχα και πονοκεφάλους για τους υπόλοιπους. Στον υπόλοιπο κόσμο, ακρίβεια, ανίκανες κυβερνήσεις και τιτάνιες προσπάθειες για να μην καταρρεύσει της παγκόσμιας οικονομίας αναδεικνύει την εβδομάδα και τον μήνα γενικότερα.

Κύριο Σώμα

Ελλάδα

Εσωτερική πολιτική

Η εβδομάδα ξεκινά με τον πολιτικό διάλογο να επικεντρώνεται σε δύο βασικά ζητήματα: τα εσωκομματικά του ΣΥΡΙΖΑ και την "επόμενη μέρα από τις πυρκαγιές". Στην Κουμουνδούρου, ο βουλευτής Χανίων, Παύλος Πολάκης, έθεσε θέμα ηγεσίας, με τον Στέφανο Κασσελάκη να απαντά: «Δεν σηκώνω το γάντι, όποιος θέλει, να κάνει μομφή στην Κεντρική Επιτροπή», δείχνοντας αποφασισμένος να υπερασπιστεί τη θέση του. Παράλληλα, η Ζωρζέτα Λάλη, παρά την αποχώρησή της από τον ΣΥΡΙΖΑ, ανέφερε ότι δέχτηκε απειλές από τον κ. Αυλιανό για να επιστρέψει τη θέση της στο κόμμα, κάτι που η ίδια αρνήθηκε κατηγορηματικά.

Η αποχώρηση του Νάσου Ηλιόπουλου δημιούργησε ερωτήματα σχετικά με τη διαδοχή του, με ονόματα όπως η Πόπη Τσαπανίδου, ο Μιχάλης Καλογήρου και άλλοι να συζητούνται έντονα. Στο στρατόπεδο της Νέας Δημοκρατίας, τα προβλήματα παραμένουν έντονα με τα θέματα των πυρκαγιών, τις αντιδράσεις για "τουρίστες" βουλευτές και την πρόταση του κ. Πλεύρη να γίνει ποινικά κολάσιμη η λέξη "μπάτσος". Η κυβέρνηση φαίνεται να επιδιώκει να μεταφέρει την προσοχή του δημόσιου λόγου σε άλλα θέματα.

Από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ, ο Νίκος Ανδρουλάκης άσκησε κριτική στην κυβέρνηση για την υποβάθμιση του ΕΣΥ και τόνισε την ανάγκη για ένα καλύτερο μέλλον με προοδευτικές-δημοκρατικές δυνάμεις. Ο Χάρης Δούκας έχει περάσει το καλοκαίρι του σε περιοδείες σε όλη την Ελλάδα, με την τελευταία στάση του στη Νάξο, ενώ η έλλειψη παρουσίας του στον Δήμο Αθηναίων προκαλεί συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως στο "X".

Εξωτερική πολιτική

Η απόρριψη της άδειας για την λειτουργεία της Παναγίας Σουμελάς για τον εορτασμό του 15 Αυγούστου είναι ένα από τα σημάδια αδυναμίας της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Ακόμα πολλές φωνές του ακροδεξιού χώρου στην Τουρκία εξέφρασαν την άποψη να μην ξανά-παραχωρηθεί ποτέ. Η άδεια δόθηκε στις 23 Αυγούστου όπως ενημερώθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Οικονομική πολιτική

Παρά την αύξηση του τουρισμού φέτος, οι περισσότεροι Έλληνες δεν είδαν "άσπρη μέρα". Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, 8 στους 10 Έλληνες επέλεξαν να κάνουν διακοπές στην ηπειρωτική Ελλάδα. Οι καταστηματάρχες εκμεταλλεύτηκαν την αύξηση της ζήτησης και προχώρησαν σε αυξήσεις τιμών, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Πελοπόννησο, όπου οι τιμές αυξήθηκαν κατά 30%. Αντίθετα, στα νησιά παρατηρήθηκαν απώλειες στην εστίαση και τη διαμονή της τάξης του 10-15%, ενώ τα σούπερ μάρκετ είδαν αύξηση εσόδων κατά 10-15%. Πολλοί τουρίστες επέλεξαν οικονομικότερα προϊόντα αγνώστων μαρκών αντί για επώνυμα.

Σε άλλα νέα, τα στοιχεία του ΕΦΚΑ δείχνουν ότι 1 στους 2 ελεύθερους επαγγελματίες έχει μηνιαίο εισόδημα μόλις 268 ευρώ. Ωστόσο, τα κρατικά έσοδα το πρώτο εξάμηνο αυξήθηκαν στα 5 δισ. ευρώ, υπερβαίνοντας τις αρχικές προβλέψεις για 1,4 δισ. Η νέα μέθοδος φορολόγησης, κυρίως μέσω τεκμαρτών, απέφερε 440 εκατ. ευρώ, με εκτίμηση να φτάσουν τα 900 εκατ. έως το τέλος του έτους. Όλοι οι Έλληνες φορολογούμενοι θα δουν αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις σε σχέση με πέρυσι.

Κοινωνικά θέματα

Η εβδομάδα ξεκινά με την τραγική είδηση του θανάτου ενός 19χρονου σε λούνα παρκ στη Χαλκιδική. Το δυστύχημα συνέβη όταν ο χειριστής του μηχανήματος το έθεσε στην υψηλότερη ταχύτητα, προκαλώντας επιτάχυνση που οδήγησε στην εκτόξευση του 19χρονου Γιάννη, ο οποίος έπεσε στο έδαφος και έχασε τη ζωή του. Ο 21χρονος χειριστής και ο 58χρονος ιδιοκτήτης συνελήφθησαν αλλά αφέθηκαν ελεύθεροι. Το λούνα παρκ λειτουργούσε χωρίς άδεια και τα μηχανήματα δεν είχαν ελεγχθεί λόγω γραφειοκρατικών προβλημάτων. Η εισαγγελέας διέταξε προκαταρκτική έρευνα για να συμπληρωθεί η δικογραφία και να ασκηθούν ποινικές διώξεις. Η οικογένεια του 19χρονου δήλωσε ότι θα επιδιώξει την απόδοση δικαιοσύνης με όλα τα νόμιμα μέσα.

Η εβδομάδα κλείνει με τις ανακοινώσεις για τις αποζημιώσεις στους πληγέντες από τις πυρκαγιές και τις προτάσεις της κυβέρνησης ενόψει της ΔΕΘ. Από τις 264 κατοικίες που ελέγχθηκαν, 110 είναι κατάλληλες για χρήση, 97 προσωρινά ακατάλληλες, ενώ 57 κρίθηκαν ακατάλληλες και θα κατεδαφιστούν. Οι αποζημιώσεις περιλαμβάνουν 5.000 ευρώ για προσωρινά ακατάλληλα κτίρια και 10.000 ευρώ για ακατάλληλα κτίρια. Για τις επιχειρήσεις προβλέπονται 2.000 ευρώ για μεσαίες ζημιές και 4.000 ευρώ για μεγάλες ζημιές, ενώ για τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις οι αντίστοιχες αποζημιώσεις είναι 2.000 και 4.000 ευρώ.

Διεθνή

Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια περίοδο γεμάτη αβεβαιότητες και έντονες προκλήσεις. Το σκηνικό περιπλέκεται από αποτυχημένες πολιτικές, κοινωνικές εντάσεις και κρίσεις που κλιμακώνονται σε διάφορες χώρες της γηραιάς ηπείρου.

Η Ρουμανία προχωρά με ένα αιχμηρό αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ζητώντας να διαδραματίσει ισχυρότερο ρόλο στις οικονομικές αποφάσεις. Ως η 6η μεγαλύτερη χώρα της Ένωσης, οι Ρουμάνοι επιδιώκουν να αποκτήσουν μια θέση με ισχυρή επιρροή, επιχειρηματολογώντας ότι η οικονομική τους σταθερότητα και ο πληθυσμός δικαιολογούν την επιθυμία τους αυτή.

Η κατάσταση του influencer Andrew Tate συνεχίζει να παίρνει πιο σκοτεινές διαστάσεις. Με νέες καταγγελίες που αφορούν την εκμετάλλευση ανηλίκων, σεξουαλικές σχέσεις με ανηλίκους, εμπορία ανθρώπων και ξέπλυμα χρήματος, οι ρουμανικές αρχές πραγματοποίησαν επιδρομή σε τέσσερα σπίτια του. Ήδη βρίσκεται υπό δικαστική διερεύνηση για άλλες κατηγορίες, με την υπόθεση να παίρνει πλέον διεθνείς διαστάσεις, καθώς προσελκύει την προσοχή παγκοσμίως.

Στη Γερμανία, το σοκ από την αιματηρή επίθεση με μαχαίρι στο Ζόλινγκεν είναι έντονο. Ο δράστης, ένας 26χρονος Σύρος πρόσφυγας που είχε ζητήσει άσυλο το 2022, προκάλεσε τρεις θανάτους και οκτώ τραυματισμούς πριν παραδοθεί στις αρχές. Η γερμανική αστυνομία έχει ήδη συλλάβει δύο άτομα που φέρονται να εμπλέκονται στην επίθεση, γεγονός που αυξάνει τις ανησυχίες για την ενσωμάτωση των προσφύγων και την ασφάλεια.

Υπόλοιπος Κόσμος

Η Μεγάλη Βρετανία, μετά το Brexit, την πανδημία του COVID και την κακή δημοσιονομική πολιτική, οδηγήθηκε σε αλλαγή κυβέρνησης από τους Συντηρητικούς στους Εργατικούς. Τι σημαίνει όμως αυτό για την οικονομία;

Για το πρώτο τετράμηνο του 2024, η ανάπτυξη έφτασε το 0,7%, σε σχέση με το -0,3% που είχε το προηγούμενο εξάμηνο. Επίσης, το δεύτερο τετράμηνο του 2024, η ανάπτυξη ήταν εξίσου καλή, φτάνοντας στο 0,6%, κάτι που δείχνει την αλλαγή στην οικονομική πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση. Σε σχέση με τους G7, η Βρετανία είναι η έκτη δύναμη με ανάπτυξη 2,3%, πολύ πάνω από τη Γερμανία που αναπτύχθηκε μόλις κατά 0,3%. Όλα αυτά στηρίζονται στην ανάπτυξη του τριτογενή τομέα κατά 2% το πρώτο εξάμηνο του 2024.

Ενώ οι πρωτογενείς και δευτερογενείς τομείς έχουν πληγεί ραγδαία μετά το Brexit, η παροχή υπηρεσιών έχει πάει σχετικά καλά. Πρώτον, λόγω της μεγάλης ζήτησης για υπηρεσίες, ειδικά βρετανικές, και δεύτερον, γιατί όσο αναπτύσσονται οι οικονομίες, χρειάζονται περισσότερες υπηρεσίες. Αυτά είναι εξαιρετικά νέα για τον Κιρ Στάρμερ, καθώς αφενός δεν έχει χρειαστεί να αλλάξει πολλά και δέχεται τις επευφημίες του λαού, και αφετέρου μπορεί να βρει κεφάλαια για να επενδύσει στο κράτος κοινωνικής πρόνοιας που βρίσκεται υπό πίεση από όλες τις πλευρές.

Το Σάββατο, η φλόγα των Παραολυμπιακών Αγώνων άναψε σε ένα χωριό βορειοδυτικά του Λονδίνου από δύο Βρετανούς παραολυμπιονίκες.

Ο Καναδάς, παρά την υψηλή ανάπτυξη μεταξύ των G7, με ποσοστό 4,9% (δεύτερη καλύτερη θέση), αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα σε άλλους οικονομικούς δείκτες. Πρώτον, η παραγωγικότητα των εργαζομένων σημειώνει πτώση, οι δημόσιες υπηρεσίες υπολειτουργούν, και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώνεται, υποδεικνύοντας υποβόσκοντα προβλήματα.

Ένας σημαντικός παράγοντας είναι ο πληθωρισμός, που βρίσκεται στο 8,1%, οδηγώντας σε αυξήσεις τιμών και πιέσεις στο βιοτικό επίπεδο. Η αναπτυξιακή πολιτική του Καναδά στηρίζεται σε μαζικές εισροές μεταναστών, μια στρατηγική που επιδιώκει να συνεχίσει η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Τριντό. Παρά την αύξηση του συνολικού ΑΕΠ, η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού λόγω μετανάστευσης έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο υποχώρησε κατά 3,4%.

Επιπλέον, η ανεργία έχει αυξηθεί στο 6,4%, επιβαρύνοντας την ήδη δύσκολη κατάσταση στην αγορά ακινήτων. Το κόστος στέγασης έχει εκτοξευθεί, με την τιμή ενός σπιτιού να φτάνει τις 750.000 δολάρια το 2023, από 250.000 δολάρια το 2005. Η σχέση μεταξύ μέσου μισθού και κόστους στέγασης έχει αλλάξει δραματικά, από 3:1 το 1990 σε 6:1 το 2020, καθιστώντας την αγορά κατοικίας όλο και πιο απρόσιτη για τη μεσαία τάξη.

Αυτή η κατάσταση υπογραμμίζει ότι η υψηλή ανάπτυξη δεν μεταφράζεται πάντα σε βελτίωση των συνθηκών ζωής, ιδίως όταν οι κοινωνικές και οικονομικές ανισορροπίες επιδεινώνονται.

Αυτή την εβδομάδα, ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα του Ισραήλ από Α+ σε Α, γεγονός που προκάλεσε ανησυχία στην ισραηλινή κυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός προσπάθησε να καθησυχάσει τους πολίτες μέσω tweet, δηλώνοντας ότι μετά το τέλος του πολέμου, το χρέος της χώρας θα αναβαθμιστεί ξανά. Η υποβάθμιση συνδέεται κυρίως με την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στο 100% και τη μείωση των δημόσιων δαπανών, καθώς και με τη μείωση του ΑΕΠ κατά 20%.

Ο οίκος Fitch προειδοποίησε ότι εάν ο πόλεμος συνεχιστεί ή κλιμακωθεί με τη συμμετοχή περισσότερων χωρών, η ισραηλινή οικονομία θα δεχτεί σοβαρό πλήγμα, το οποίο θα αντικατοπτριστεί και σε περαιτέρω υποβαθμίσεις. Η πολιτική αστάθεια, ο πληθωρισμός στο 3,2%.

Η εβδομάδα χαρακτηρίζεται επίσης από επιθέσεις κατά παλαιστινιακών θέσεων και ένταση μεταξύ της κυβέρνησης και των υπερορθόδοξων. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ αποφάσισε ότι οι υπερορθόδοξοι θα πρέπει να στρατευθούν, απόφαση που εντείνει τις κοινωνικές εντάσεις.

Ανάλυση

Η εβδομάδα κλείνει με μια επίγευση πικρή για την Ελλάδα και τον κόσμο. Στην Ελλάδα πυρκαγιές, αποζημιώσεις, καταβολή φόρων και εσωκομματικές έριδες από τα δεξιά προς τα αριστερά κόμματα ζωγραφίζουν το τοπίο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα πράγματα αν και αισιόδοξα δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τα προβλήματα που σφυροκοπούν την ένωση. Πληθωρισμός, ακρίβεια, αισχρές δημοσιονομικές πολιτικές και μια "συνομιλία" με την οικονομική ύφεση δημιουργεί την παρούσα κωλυόμενη κατάσταση. Στον υπόλοιπο κόσμο η ουκρανική αντεπίθεση και η κρίση σπιτιών και υπερπροσφορά στην κομμουνιστική Κίνα δημιουργεί ρευστές και ασταθείς οικονομικές και πολιτικές καταστάσεις.